الکتروموتورصنعتی
یکی از مهم‌ترین دستگاه‌های حوزه صنعت، الکتروموتورهای صنعتی هستند که با نام‌های موتور الکتریکی یا Electriac motor نیز شناخته می‌شوند. این نوع دستگاه‌ها جریان الکتریسیته را به انرژی مکانیکی و حرکتی تبدیل می‌کنند.
موتورهای الکتریکی در انواع مختلفی ارائه شده‌اند که از میان آنها می‌توان به الکتروموتورهای معمولی (TEFC)، الکتروموتور کولری و الکتروموتور ضد انفجار اشاره کرد. تاریخچه این نوع موتورها به سال 1882 (1260) بازمی‌گردد یعنی زمانی که نیکولا تسلا اصول میدان مغناطیسی دوار را معرفی کرد و بدین ترتیب امکان استفاده از انرژی مکانیکی برای فعالان عرصه صنعت فراهم شد.
در مقاله همه چیز درباره الکتروموتورهای صنعتی قرار است به معرفی ماهیت الکتروموتور صنعتی، انواع و ویژگی‌های آن بپردازیم، پس تا پایان با ما همراه باشید.
برای خرید محصولات گروه صنعتی نیروژن با شماره تماس: ۰۲۱۴۴۱۵۸۶۵۰ تماس حاصل نمایید.
الکتروموتور چیست؟
همانطور که قبلا گفته شد، الکتروموتور در واقع دستگاه یا وسیله‌ای است که توانایی تبدیل انرژی الکتریکی به نیروی مکانیکی را دارد و یکی از پرکاربردترین دستگاه‌های صنعتی محسوب می‌شود. اکثر الکتروموتورها از نوع دوار بوده که شامل دو بخش محرک (استاتور یا ایستانه) و متحرک (روتور) هستند. بخش روتور معمولا به خاطر قدرت گشتاوری که توسط میدان مغناطیسی موجود در استاتور به وجود می‌آید به دور خود می‌چرخد. الکتروموتورهای صنعتی از لحاظ جریان برق مورد تغذیه نیز به دو دسته جریان مستقیم (DC) و جریان متناوب (AC) تقسیم می‌شوند.
همه چیز درباره الکتروموتورهای صنعتی
انواع الکتروموتورهای صنعتی
موتورهای الکتریکی که با نام دینام نیز شناخته می‌شوند، انواع مختلفی دارند که بسته به کارکرد آنها در صنعت مورد نظر تقسیم‌بندی می‌شوند. الکتروموتورها را می‌توان از لحاظ دورها و توان‌های مختلف به دو دسته الکتروموتور تک فاز یا سه فاز طبقه‌بندی کرد. از نظر جنس بدنه و آلیاژ تشکیل‌دهنده نیز می‌توان این دستگاه‌ها را به دو نوع الکتروموتورهای آلمینیومی و چدنی تقسیم کرد. در قسمت زیر ما موتورهای الکتریکی صنعتی را حیث نوع جریان برق به موارد زیر دسته‌بندی کرده‌ایم:
الکتروموتور DC یا جریان مستقیم
- الکتروموتور مغناطیس دائم(PMDC)
- الکتروموتور سری
- الکتروموتور موازی
- الکتروموتور خود تحریک
- الکتروموتور کامپوند
الکتروموتور AC یا جریان متناوب
- القایی (تک فاز و سه فاز)
- الکتروموتور سنکرون
سایر الکتروموتورهای صنعتی
- موتور یونیورسال
- رلوکتانسی
- پله‌ای
- الکتروموتور خطی
- هیسترزیسی
- موتور جریان مستقیم فاقد جاروبک
اجزاء موتورهای الکتریکی
یک الکتروموتور صنعتی ساده از بخش‌های مختلف تشکیل می‌شود که برخی از آنها شامل موارد زیر هستند:
- محور
- آهنربا
- آرمیچر
- منبع برق
- سوئیچ تغییر دهنده جریان برق
- بلبرینگ
- فریم
- پروانه خنک‌کننده
- خار سر شافت
- سایر موارد
اجزاء موتورهای الکتریکی
حتما بخوانید: اجزای الکتروموتور چیست؟
الکتروموتورهای صنعتی نوع DC
موتورهای DC یا همان جریان مستقیم از آرمیچری برخوردار بوده که جنس آن آهنربای الکتریکی است. این نوع موتورهای الکترکی از سه نوع الکتروموتور DC سری (Series)، الکتروموتور DC کامپوند یا مرکب (Compound) و الکتروموتور DC شانت (Shunt) تشکیل شده‌اند.
الکتروموتور جریان مستقیم شانت که با نام موازی نیز معروف است، از یک گشتاور حرکتی حداکثری برخوردار است. از این رو، کاربرد بیشتری در بخش‌های هواکش صنعتی و دمنده‌ها خواهد داشت. از آنجایی که آمپر این موتور شانت با افزایش جریان مستعد آسیب بوده، بهتر است در زمان راه‌اندازی زیر بار زیاد قرار نگیرند.
موتورهای جریان مستقیم سری معمولا در بخش‌هایی به کار گرفته می‌شوند که نیاز به گشتاور راه‌اندازی بالا دارند. الکتروموتورهای صنعتی سری اکثرا در مترو و تراموا مورد استفاده قرار می‌گیرند و بدین خاطر به آنها موتور اصطکاکی یا Traction Motor نیز می‌گویند.
الکتروموتورهای جریان مستقیم کامپوند درواقع ترکیبی از ویژگی‌های موتورهای شانت و سری را در اختیار دارد. از این رو به دو دسته اضافی و نقصانی تقسیم می‌شود. در حوزه صنعت اغلب از الکتروموتو DC کامپوند اضافی به جای موتورالکتریکی سری استفاده می‌کنند، زیرا شباهت زیادی به این نوع موتور دارد.
حتما بخوانید: الکتروموتور سه فاز چیست؟
الکتروموتورهای صنعتی نوع AC
موتورهای الکتریکی جریان متناوب که با نام القایی AC نیز شناخته می‌شوند، علاوه بر مصارف صنعتی به عنوان محرک‌های مکانیکی خانگی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. از جمله مزیت‌های موتورهای القایی نوع AC می‌توان به قیمت مقرون به صرفه، طراحی مستحکم و درعین حال ساده، قابلیت اتصال آسان، هزینه نگهداری نسبتا اندک اشاره کرد. انوع مختلفی از الکتروموتورهای AC در بازار عرضه شده است که برای مصارف متنوعی طراحی شده‌اند. این الکتروموتورها به دو دسته سنکرون(Synchronous) و آسنکرون(Asynchronos) تقسیم‌بندی می‌شوند که هر یک آنها نیز انواع متفاوتی دارند.
همه چیز درباره الکتروموتورهای صنعتی
در نوع سنکرون، بخش روتور و استاتور سیم‌پیچی می‌شوند. زمانی که استاتور را به یک منبع برق متصل می‌کنیم، یک میدارن گردان در الکتروموتور ایجاد می‌شود که با سرعت سنکرون به حرکت درمی‌آید. روتور سیم پیچ شده نیز به وسیله منبع جریان متناوب تغذیه می‌شود. پس از اتصال به این جریان، روتور گردش خود را با میدان دوار استاتور آغاز می‌کند.
به عبارت دیگر، برای راه‌اندازی الکتروموتورهای صنعتی سنکرون، رتور باید به سرعت سنکرون رسیده و سپس جریان استاتور متصل شود. با انجام این کار، یک قفل مغناطیسی ایجاد می‌شود. کاربرد بیشتر این موتور جهت اصلاح ضریب توان، استفاده به عنوان ژنراتور سنکرون و تجهیزاتی نظیر ساعت‌های الکتریکی است.
حتما بخوانید: آشنایی با الکتروموتور زیمنس
جمع‌بندی
همانطور که گفته شد، الکتروموتورها دستگاه‌هایی هستند که توانایی تبدیل انرژی الکتریکی به مکانیکی را دارند. در نوع ساده این نوع دستگاه‌ها، نیروی درونی موتور به وسیله تعاملات میان میدان مغناطیسی الکتروموتور و جریان سیم‌پیچ تأمین می‌شود. امروزه انواع مختلفی از موتورهای الکتریکی در جهان پیرامون ما وجود دارد که چندان قابل مشاهده نیستند(مثلا در ماشین لباسشوی، هود و سایر وسایل برقی) اما این دلیلی بر عدم وجود آنها نیست.
از سوی دیگر برخی از این وسایل نظیر کامپیوتر و لپتاپ از دو الکتروموتور استفاده می‌کنند، یکی برای چرخش هارد دیسک‌ها و دیگری برای جریان هوا و تهویه درونی. کاربرد الکتروموتورها در دنیای امروز را نمی‌توان نادیده گرفت.
صنایع زیادی از جمله خودروسازی، کشتی‌رانی، کشاورزی، فولاد، پتروشیمی، نفت و گاز به موتورهای الکتریکی متناسب با حوزه خود نیاز دارند. در دنیای مدرن امروز اختراع الکتروموتورهای صنعتی را می‌توان یکی از بزرگترین دستاوردهای بشر به‌حساب آورد. برندهای مختلفی کار تولید و ساخت این محصولات صنعتی را برعهده دارند که برترین آنها را می‌توان برند زیمنس(Siemens)، موتوژن(MOTOGEN)، ومات(Siemens) و ABB دانست.