الکتروموتور سه فاز چیست؟
الکتروموتور سه فاز دستگاهی است که می‌تواند انرژی الکتریکی موجود را به انرژی مکانیکی تبدیل کند. درواقع این دستگاه بر نیروی الکترومغناطیس متکی بوده و از لحاظ حرکتی به دو گونه خطی و دورانی طراحی شده است.
به عبارت دیگر، این الکتروموتور از مدار معادلی برخوردار است که بسیار شبیه به یک ترانسفورماتور سه فاز بوده و عملکرد آن بر مبنای القای میدان مغناطیسی حاصل از سیم حامل قرار دارد. به طور کلی این نوع دستگاه در دو بخش جریان مستقیم (DC) و جریان متناوب (AC) قرار می‌گیرند که نوع متناوب آن در دو مدل تک فاز و سه فاز ساخته می‌شود.
در مقاله الکتروموتور سه فاز چیست؟ با ما همراه باشید تا شما را با ساختار، انواع و ویژگی‌های این دستگاه بهتر آشنا کنیم.
برای خرید محصولات گروه صنعتی نیروژن با شماره تماس: ۰۲۱۴۴۱۵۸۶۵۰ تماس حاصل نمایید.
انواع الکتروموتور سه فاز
همانند سایر تجهیزات و دستگاه‌های صنعتی، الکتروموتور سه فاز نیز با تکیه بر معیارهای گوناگونی مورد دسته‌بندی قرار گرفته است. برای مثال برخی از این تقسیم‌بندی‌ها با توجه به میزان دور خود به دسته‌های 700، 1000، 1400 و 3000 دور انجام شده است. از نظر جنس بدنه دستگاه هم می‌توان آن را به دو دسته چدنی یا آلمینیومی تقسیم کرد. به طور کلی این نوع دستگاه در مدل‌های متنوع و توان‌های مختلفی ساخته می‌شود که در قسمت زیر به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- الکتروموتورهای نوع خطی
- الکتروموتور سه فاز پله‌ای
- نوع تناوبی یا AC
- الکتروموتور DC
- الکتروموتور سه فاز القایی
- الکتورموتور سه فاز یونیورسال
محصولات برگزیده: مشاهده تمامی محصولات الکتروموتور سه فاز صنعتی در گروه نیروژن
الکتروموتور سه فاز چیست؟
ساختار الکتروموتور سه فاز
ساختمان این الکتورموتور از اجزایی همانند روتور(rotor)، شافت الکتروموتور، پوسته، سیم‌پیچ، پروانه خنک‌کننده، استاتور و ترمینال تشکیل شده است. باید بدانید که رتور دستگاه‌های القایی در دو دسته قفسی و سیم پیچی ارائه میشوند. رتور قفسی شامل میله‌های مسی یا آلمینیومی است که در داخل شیارهای ورقه معناطیسی رتور تعبیه شده‌اند.
میله‌های نامبرده از دو طرف توسط حلقه‌های همجنس به یکدیگر متصل میشوند. رتور سیم‌پیچی شده از سه دسته سیم‌پیچ با اختلاف 120 درجه (همانند استاتور دستگاه صنعتی سه فاز) پیچیده شده، تشکیل می‌شود که نسبت به رتور عایق‌بندی شده‌اند.
ساختار الکتروموتور سه فاز
از سوی دیگر چند مورد از مهم‌ترین اجزاء این دستگاه، خازن، بلبرینگ، قطعات گلند، خار، سوئیچ و گارورنر به شمار می‌روند. بدیعی است که تمام بخش‌ها و اجزاء این مجموعه در جهت دستیابی به هدف اصلی یعنی تبدیل انرژی الکتریکی به مکانیکی با یکدیگر همکاری می‌کنند.
ویژگی‌های الکتروموتور سه فاز
همانطور که می‌دانید، الکترومتور سه فاز از فازهای T،S و R استفاده می‌کند، از این رو، توان بالاتری نسبت به نوع تک‌فاز خود دارد. این نوع دستگاه‌ها در توان‌های بسیار بالا و بسیار پایین طراحی و ارائه میشوند که با داشتن خصوصیاتی همچون نحوه کارکرد آسان، هزینه بهره‌برداری اندک، قیمت مقرون به صرفه، ظاهر و ساختمان مستحکم خود در بسیاری از صنایع به کار گرفته میشوند. برخی از نیازهایی که الکتروموتور سه فاز می‌تواند در حوزه‌های صنعتی یا غیر تأمین کند، شامل پیکربندی‌های سفارشی، کنترل گشتاور و سرعت، کنترل موقعیت و بار افزایشی است.
حتما بخوانید: اجزای الکتروموتور چیست؟
مزایا و معایب الکتروموتورهای سه فاز
همانطور که قبلا اشاره شد، مزیت‌های استفاده از الکتروموتور سه فاز که با نام دینام سه فاز نیز شناخته می‌شود، شامل قیمت مقرون به صرفه، هزینه مناسب بهره‌وری، طراحی و ساختمان مستحکم و همچنین کاربرد راحت آن است. با وجود این نکات مثبت که اشتیاق ما را برای استفاده از این الکتورموتور افزایش می‌دهد، باید معایب آن را نیز در نظر بگیریم. همه می‌دانیم که دینام‌های سه فاز در سرعت‌های کمتر از گشتاور خود، دچار افت کارکرد میشوند. به ویژه اگر بارهای موردنظر نیاز به گشتاور ثابت یا بالاتر داشته باشند، این مشکل در زمان راه‌اندازی نمود٬ بیشتری خواهد داشت. با این‌حال، امروزه با پیشرفت‌های بیشتر در زمینه تکنولوژی الکتروموتورها و استفاده از مبدل‌های نیمه هادی(Semiconductor)، بهره‌گیری از نوع سه فاز القایی به خاطر قابلیت انعطاف‌پذیری رشد چشم‌گیری داشته است.
جمع بندی
اینکه شما بخواهید از چه نوع الکتروموتوری استفاده کنید، بسته به کارآیی آن در صنعت و حرفه شما دارد. با این‌حال، بیشتر افراد به این توافق رسیده‌اند که الکتروموتور سه فاز بهتر است در صنایعی که نیاز به سطح توان بیشتری دارند مورد استفاده قرار گیرد. به طور کلی این توان‌ها بر حسب KW یا اسب بخار ارائه میشوند که در زمان خرید باید به میزان آن‌ها دقت شود. مثلا اکثر این الکتروموتورها از توان‌های بالاتر از KW4 برخوردار هستند. در مقاله الکتروموتور سه فاز چیست؟ ما شما عزیزان را با ویژگی‌ها، ساختار و مزایا و معایب این نوع دستگاه آشنا کردیم حال بهتر است عرصه‌های کاربردی این الکترومتور را نیز بشناسید. استفاده از الکتروموتور سه فاز در جامعه امروز همراه در حال افزایش است، به‌طوری که در صنایع غذایی، دارویی، صنعت خودروسازی، صنایع کشاورزی، صنعت فولاد، معدن، پتروشیمی، نفت و گاز، کشاورزی و صنایع دریایی حرفی برای گفتن داد.
تقسیم‌بندی دیگری که می‌توان برای این نوع الکتروموتور در نظر گرفت از لحاظ برند و کشورهای سازنده است. برخی از پر فروش‌ترین برندهای آن نیز شامل الکتروموتور ABB، موتوژن، Siemens، چینی گوانگو و الکتروموتور Vemat است.
حتما بخوانید: آشنایی با الکتروموتور زیمنس
سوالات متداول
برخی از سوالاتی که احتمال دارد برای افراد فعال در این حوزه به وجود بیاید این است که پرفروش‌ترین برندهای الکتروموتور کدام‌اند؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که برندهای خارجی و ایرانی این نوع دستگاه‌ها در مدل‌های مختلف در بازار ارائه شده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به مدل چینی، الکتروژن، موتوژن، دینام خطی، استاتور فاز، الکتروموتور موتوواریو، کاجیلی، ایلماز و بسیاری دیگر اشاره کرد.
سوال رایج دیگری که معمولا برای کاربران پیش می‌آید این است که توان سرعتی الکتورموتور سه فاز ممکن است تحت تأثیر چه عواملی قرار بگیرد؟ همانطور که مستحضر هستید، سرعت یک دینام متناوب یا AC متکی بر فرکانس تغدیه است.
اختلاف سرعت چرخش رتور و میدان مغناطیسی استاتور و همچنین مقدار لغزش دینام است که میزان گشتاوری تولیدی الکتوروموتور سه فاز متناوب را فراهم می‌کند.
در صورتی که سیم‌پیچ‌های مختلف با تعداد قطب‌های متنوعی در قسمت استاتور (جهت تغییر سرعت میدان دوار معناطیسی) وجود داشته باشند، سرعت نوع AC این دستگاه نیز دست‌خوش تغییر خواهد شد. با اینکه سرعت الکتروموتور سه فاز یا همان دینام سه فاز القایی٬ قابل کنترل است اما برای انجام این کار باید فرکانس منبع تغدیه را تغییر داد.