الکتروموتور ضد انفجار چیست؟
همانطور که از اسم این محصول پیدا است، الکتروموتور ضد انفجار موتورهایی هستند که برای شرایط مستعد انفجار به کار گرفته می‌شوند. این الکتروموتورها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که هیچگونه تماسی با محیط اطراف نداشته باشند و در شرایط محیطی خصوصا در دمای پایین محیط از به روز جرقه و انفجار جلوگیری کنند. در ادامه مقاله الکتروموتور ضد انفجار چیست؟ در خصوص اجزاء تشکیل دهنده، موارد استقاده، ویژگی‌ها و انواع الکتروموتورهای ضد انفجار صحبت خواهیم کرد.
برای خرید و اطلاع از قیمت‌ها با شماره تماس: ۰۲۱۴۴۱۵۸۶۵۰ تماس حاصل نمایید.
اجزاء تشکیل‌دهنده الکتروموتور ضد انفجار
الکتروموتور ضد انفجار از سه ناحیه به نام‌های ناحیه گاز، ناحیه برافروختگی و ناحیه احتراق تشکیل شده‌است.
در ناحیه‌ی گاز الکتروموتور ضد انفجار، ماده قابل احتراق مایع یا فسیلی وجود دارد که تحت تاثیر دمای درون موتور تبدیل به بخار می‌شود.
ناحیه احتراق فضای کوچکی است که به صورت یک پوشش نازک می‌باشد و دور شعله ایجاد شده را فرا می‌گیرد و البته داغ‌ترین بخش شعله است. این شعله واکنشی شیمیایی در اثر تماس سطح بیرونی الکتروموتور ضد انفجار با اکسیژن است که به دلیل آزادسازی انرژی و گرما به دمای احتراق رسیده و باعث تجزیه‌ی مواد قابل اشتعال در ناحیه‌ی برافروختگی می‌شود.
ناحیه برافروختگی الکتروموتور ضد انفجار دارای گازهای اشتعالزا و بخارهایی است که با توجه به میزان دمای احتراق به هیدروژن و کربن تجزیه می‌شوند. نتیجه‌ی این اتفاق تابش نور و توزیع کربن شکافته شده است. نور تابیده شده بی‌ارزش ولی توزیع کربن شکافته شده در اثر برافروختگی٬ تقریبا یکنواخت است. این یکنواختی باعث کاهش سرعت در احتراق و کاهش احتمال انفجار در محیط‌های مخاطره‌آمیز می‌گردد.
اجزاء تشکیل‌دهنده الکتروموتور ضد انفجار
انواع الکتروموتور ضد انفجار
به طور کلی الکتروموتورها به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- الکتروموتور ضد انفجار با پوسته‌ی باز: در پوسته این الکتروموتور دریچه‌هایی است که باعث تهویه‌ی هوا در فضای موتور و اطراف سیم‌پیچ‌های آن را می‌شود.
این مدل از الکتروموتورها بر اساس نوع مقاومت به چهار نوع تقسیم می‌شوند:
- مقاوم در برابر قطره
- مقاوم در برابر پاشش
- محافظت شده
- مقاوم در برابر شرایط آب و هوایی
الکتروموتور ضد انفجار چیست؟
- الکتروموتور ضد انفجار با پوسته‌ی کاملا محصور: از آنجا که استفاده از الکتروموتورهای پوسته باز در برخی از مکان‌های مخاطره‌آمیز مناسب نیست در این مکان‌ها از الکتروموتورهایی که پوسته‌ی کاملا محصور دارند و از خروج هوا از داخل موتور به محیط اطراف جلوگیری می‌کنند، استفاده می‌شود نیز به به چهار نوع تقسیم می‌شوند.
موتورهای کاملا محصور شده در پوسته نیز عبارتند از:
- موتورهای کاملا محصور بدون تهویه‌ی هوا
- موتورهای کاملا محصور با پروانه‌ی خنک‌کننده
- موتورهای کاملا محصور با هوای بیش از اندازه
- الکتروموتورهای ضد انفجاری
حتما بخوانید: انواع روش های راه اندازی الکتروموتور
ویژگی‌های الکتروموتور ضد انفجار
بر اساس سرعت احتراق ایجاد شده در الکتروموتور ضد انفجار سه حالت زیر ایجاد می‌شود:
- Deflagration (تخریب)
در این حالت سرعت احتراق که بر حسب cm/s است، افزایش فشار کند و صدای کمی ایجاد می‌کند و یک Deflagration (تخریب) ایجاد می‌شود.
- Explosion (انفجار)
در این حالت سرعت احتراق بر حسب m/s است و در حدود 3 تا 10 بار افزایش فشار قابل ملاحظه و صدای گوش‌خراش ناشی از انبساط گازها در اثر دمای زیاد را ایجاد می‌کند.
- Detonation (انفجار شدید)
در این حالت سرعت احتراق بر حسب Km/s است. ماده قابل اشتعال در لحظه تجزیه می‌شود و بیش از 20 بار افزایش فشار را تجربه می‌کند که این پدیده صدای بسیار شدیدی ایجاد می‌کند.
الکتروموتور ضد انفجار در چه فضایی استفاده می‌شود؟
براساس استاندارد ملی برق آمریکا(NEC) فضاهای صنعتی بر‌حسب نوع مواد آتش‌زا به سه دسته(Class) کلی تقسیم می‌شود که الکتروموتورهای ضد انفجار در آن‌ها به کار گرفته می‌شود:
- Class 1: فضایی است که گازهای قابل اشتعال دارد .مانند: تاسیسات نفتی.
- Class 2: فضایی است که غبارهای قابل اشتعال از قبیل غبار ذغال سنگ، غبار آلومینیوم و غیره دارد.
- Class3: فضایی است كه فیبرهای قابل اشتعال مانند: پنبه، كنف، براده‌های چوب و غیره دارد.
حفاظت انفجاری اولیه یا پیشگیری از ایجاد انفجار
الکتروموتور ضد انفجار با رعایت نکات ایمنی ویژه می‌تواند از ایجاد جرقه در فضای مستعد انفجار جلوگیری کند. به این فرآیند اصطلاحاً حفاظت انفجاری اولیه گفته می‌شود.
الکتروموتور ضد انفجار چیست؟
-
پرهیز از مایعات قابل اشتعال
در سیستم الکتروموتور ضد انفجار از حلال‌هایی بر مبنای آب یا هیدروکربن‌های هالوژنه غیر‌قابل اشتعال و از پرکننده‌های غیر‌قابل اشتعال به جای پرکننده‌های پودری استفاده می‌شود که قابل اشتعال نیستند و احتمال بروز انفجار را کاهش می‌دهند، استفاده می‌شود.
-
محدودیت در تغلیظ مواد قابل اشتعال
با محدود کردن مقدار و غلظت مواد قابل اشتعال می‌توان از انباشته شدن میزان خطرزای مواد قابل اشتعال در فضایی که قابلیت انفجار دارد جلوگیری کرد، و یا آن را محدود ساخت. در مواردی که از بخار اشباع شده استفاده می‌شود میزان و غلظت مواد قابل اشتعال را می‌توان در تمام دستگاه‌ها کنترل کرد. این قابلیت در الکتروموتورهای ضد انفجار وجود دارد و با تنظیم میزان و غلظت مواد قابل اشتعال از بروز انفجار می‌کاهد.
حتما بخوانبد: الکتروموتور سه فاز چیست؟
-
غیرفعالسازی (بیاثرسازی)
زمانی که از ترکیب فضا حدودا 10% اکسیژن کم شود و یا حجم گازهای بی‌اثر نسبت به گازهای قابل اشتعال 25% باشد، آن فضا دیگر دچار انفجار نخواهد شد. در الکتروموتورهای ضد انفجار ساختار ترکیب گازها به گونه‌ای است که مانع از بروز انفجار می‌شود. به این ویژگی الکتروموتورهای ضد انفجار، خاصیت غیرفعالسازی یا بیاثرسازی گفته می‌شود.
-
تهویه
با استفاده از تهویه‌ی مناسب نیز می‌شود از ایجاد فضای قابل انفجار پیشگیری کرد. الکتروموتورهای قابل انفجار با پیش‌بینی ماکزیمم مقدار گازها و بخارهای متصاعد شده و مشخص کردن موقعیت منابع این گازها و شرایط انتشار آن‌ها تهویه متناسب و پایداری ایجاد می‌کند که مانع از بروز انفجار خواهد شد.
الکتروموتور ضد انفجار چیست؟
-
طرح ضد انفجاری
الکتروموتور ضد انفجار طوری طراحی شده است که ماکزیمم فشار explosion یا detonation را می‌تواند تحمل کنند و همین میزان تحمل در کاهش احتمال انفجار در این سیستم بسیار موثر است.
-
رهاسازی و فرونشانی فشار انفجار
اگر در طراحی یک سیستم ضد انفجار همه‌ی موارد مورد نیاز تامین نشود٬ لازم است یک امکان رهاسازی فشار برای سیستم در نظر گرفته شود. این امکان می‌تواند هر ابزار یا وسیله‌ای باشد که به محض رسیدن فشار به نقطه انفجار منافذ بسته‌ی دستگاه را باز کند تا انفجار را هدایت کرده و در یک جهت بدون خطر اتفاق بیوفتد.
در حالتی که انفجار در مخازن مستقیما بعد از رخ دادن یک جرقه صورت گرفت می‌توان شعله‌ها را به سرعت به وسیله مواد خاموش‌کننده مناسب مانند کاشف‌های نوری که باعث ایجاد یک توده ضخیم مواد خاموش‌کننده در جلو جرقه و در نتیجه خفه کردن آن می‌شود، به سرعت خاموش کرد.
برای جلوگیری از انتقال شعله الکتروموتور ضد انفجار از قسمت‌های درزگیری نشده یک دستگاه می‌توان از دستگاه‌های ضد‌شعله استفاده کرد.
اگر در یک مخزن مواد اشتعالزا در مقابل فشار محافظت شده باشند، نمی‌توان از تشکیل یک فضای قابل اشتعال جلوگیری کرد، لذا باید تمام روزنه‌ها در مقابل انتقال شعله درزگیری شود.
حتما بخوانید: آشنایی با زون های حفاظتی و انواع حفاظت در تجهیزات ضد انفجار
نتیجه‌گیری
با توجه به توضیحاتی که در خصوص الکتروموتورهای ضد انفجار ارائه شد٬ می‌توان گفت، الکتروموتور ضد انفجار نوعی موتور الکتریکی است که به دلیل عدم تماس با محیط اطراف و ویژگی‌های پیشگیرانه از بروز انفجار که در انواع آن تعبیه شده است، احتمال ایجاد انفجار در محیط‌هایی که براساس نوع ترکیبات موجود در آن ها مستعد شکل‌گیری انفجار هستند، را بسیار کم خواهد کرد.